ADHD, wat is dat nou precies?
Misschien weet je al wel dat ADHD staat voor Aandachtsdeficiëntie-/hyperactiviteitsstoornis. Dit is een naam die al het een en ander zegt, maar wat is het nou precies?
Als je talloze mensen die vraag zou stellen, zou je waarschijnlijk ook talloze verschillende antwoorden krijgen. Iedereen heeft immers zijn eigen ervaringen. Toch zijn er een aantal elementen die keer op keer terug zult zien komen. Dingen zoals impulsief, vergeetachtig, chaotisch, verstrooid, en snel afgeleid zijn. Waarschijnlijk herken je dit wel in mensen die jij zelf kent met ADHD. Of in jezelf mocht je het natuurlijk zelf hebben.
De symptomen
In het boek Klinische psychologie (Van der Molen et al., 2023) worden de drie kernsymptomen van ADHD als volgt omschreven:
- Onoplettendheid: een ernstig en aanhoudend gebrek aan concentratie, moeite met de aandacht erbij houden, of ongeorganiseerd zijn.
- Impulsiviteit: dit is overhaast gedrag waarbij acties worden ondernomen zonder na te denken over de gevolgen daarvan.
- Hyperactiviteit: denk aan dingen zoals niet stil kunnen zitten, overmatig tikken met handen of voeten, of onophoudelijk doorpraten. Oftewel, overmatige en ongepaste fysieke activiteit.
De Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, dé handleiding voor de classificatie van alle mentale stoornissen, omschrijft eigenlijk precies dezelfde symptomen voor de stoornis ADHD als hierboven genoemd. Daarnaast moeten de symptomen volgens de DSM ook langer dan 6 maanden aanwezig zijn, een negatieve invloed hebben op het functioneren van de persoon, en mogen er geen andere redenen zijn voor de symptomen, zoals opstandigheid, nalatigheid, of een gebrek aan begrip van instructies etc. (American Psychiatric Assiociation, 2013).
Wat het betekent
Op dit punt lopen veel ADHD’ers tegen een probleem aan. Veel mensen met ADHD krijgen namelijk vaak te horen dat het aan henzelf ligt, dat ze wel lui, ongeïnteresseerd, of egocentrisch zijn. Dit kan pijn doen voor deze mensen, omdat de symptomen van ADHD buiten hun controle ligt.
Veel onderzoekers hebben door de jaren heen naar het brein van mensen met ADHD gekeken en hebben daar interessante ontdekkingen gedaan. Zo is bijvoorbeeld ontdekt dat prefrontale cortex bij deze mensen vaak kleiner en minder goed ontwikkeld is dan bij mensen die niet deze stoornis hebben (Hadders-Algra, 2001). Dit deel van het brein is verantwoordelijk voor de eerdergenoemde executieve functies, en dit verklaard dan ook waarom deze minder goed werken bij mensen met ADHD. Hierdoor kan een ADHD’er dingen vergeten, ondanks dat hij ze wel zeker belangrijk vindt. Of raakt ze snel afgeleid, zelfs wanneer ze dat wat er tegen haar gezegd wordt interessant vindt. Kortgezegd, mensen met ADHD laten soms steken vallen, en misschien ervaar je dat als storend of beledigend, maar het is belangrijk om te onthouden dat iemand met ADHD dit niet doet om je te kwetsen of je dwars te zitten.
Literatuurlijst
American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (5th ed.). https://doi.org/10.1176/appi.books.9780890425596
Hadders-Algra, M. ADHD en het zenuwstelsel. NEPR 5, 110–114 (2001). https://doi.org/10.1007/BF03070995
Van der Molen, H., Dehue, F., Thewissen, V., Gunther, N., & Van Hooren, S. (2023) Klinische psychologie: Theorieën en psychopathologie (4e druk). Noordhoff Uitgevers.